یکی از اصلیترین این حوزهها، آثار مذهبی است که به زیرشاخههایی مثل امام رضا(ع) و زیارت، سنت و سیره اهل بیت(ع)، معارف اسلامی، سبک زندگی ایرانی اسلامی، قرآن و ادعیه و ادبیات دینی، تقسیم میشود.
بهنشر، به طور ویژه انتشار آثار مذهبی برای کودکان و نوجوانان را نیز، مورد توجه قرار داده و با همکاری گروهی از نویسندگان برجسته کشوری، آثار ماندگاری برای این گروه سنی خلق کرده است.
جواد نعیمی و مسلم ناصری دو نویسندهای هستند که با انتشارات بهنشر در زمینه چاپ داستانهای مذهبی بهخصوص آثاری در رابطه با زندگانی ائمهاطهار(ع) همکاری دارند.
به این بهانه، با این دو پژوهشگر و مولف همراه شدیم تا درباره ویژگیهای یک اثر مذهبی خوب، ضرورت نیاز جامعه امروز به این آثار و چالشهای نویسندگی دینی، بیشتر بدانیم.
گامهای بلند بهنشر در احیای فرهنگ دینی
جواد نعیمی، نویسنده، مدرس داستاننویسی و پژوهشگر مشهدی، دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد ادبیات داستانی است. وی حدود یکصد و سی اثر تألیف کرده است که مخاطبان آن بزرگسالان، نوجوانان و کودکان هستند.
سبزپوشان باغ بهشت، نازبوها، چهل جرعه از دریاو قصههای زندگانی چهارده معصوم(ع)، از جمله این آثار است که به همت موسسه بهنشر به چاپ رسیده است.
از این نویسنده پیشکسوت که تا به حال آثار دینی متعددی منتشر کرده است، درباره نقش ناشرهایی مثل بهنشر در احیای فرهنگ دینی پرسیدیم که، پاسخ داد: البته همه ناشران متعهد و مسئول، نقش والایی در احیای فرهنگ دینی جامعه خود دارند. با اینهمه ناشران مذهبی و وابسته به مراکز دینی در این زمینه باید بیشتر از دیگران اهتمام ورزند و کوشش کنند که با اغتنام از فرصتی که در اختیارشان هست به انجام رسالت والای خود بپردازند.
بهنشر خوشبختانه در این زمینه گامهای خوب و بلندی برداشته و تلاشهای ارزشمندی که باید برای تداوم این توفیقها، دعا کرد.
مجموعهای با ۱۶۷ هزار نسخه
نویسنده کتاب قصههای زندگانی چهارده معصوم(ع)، درباره چگونگی چاپ این کتاب، گفت: این مجموعه پیش از بهنشر توسط دو ناشر دیگر و هرکدام در چند جلد منتشر شد اما از ادامه کار باز ماند. به دلیل همین وقفهها در کار نشر، نوشتن این مجموعه چهارده جلدی قریب به هجده سال زمان برد تا اینکه سرانجام در سال ۱۳۹۶ بهنشر مبادرت به انتشار کامل این مجموعه کرد که تا به حال، دو جلد آن در دو نوبت، ده جلد در سه نوبت و دو جلد دیگر در شش نوبت تجدید چاپ شده است.
در کل سه ناشر تا کنون ۱۶۷ هزار نسخه از این مجموعه را منتشر کردهاند که این از توفیقات خداست.
ضرورت آشنایی با زندگی معصومین(ع)
نعیمی در ادامه، اظهار داشت: انگیزه اصلی برای نگارش این قصهها همان انگیزه مذهبی و درک ضرورت کار و تلاش برای مخاطبان نوجوان و جوان در عرصه آشنایی آنان با والاییها و ارجمندیهای زندگانی معصومان علیهمالسلام بوده و اینکه بتوان گامی هرچند کوتاه، در راه نشر معارف دینی، برداشت.
وی در پاسخ به این سوال که قصهها بر اساس چه منابعی نوشته شدهاند، تصریح کرد: عموما تلاش کردهام از منابع مستند و قابل استناد تاریخی در پردازش این مجموعه استفاده شود و ضمن بهرهگیری از نثری روان و امروزی و برخی جاذبههای ادبی و داستانی، همچنان به اصل ماجراها و مطالب، وفادار بمانم.
رودهای نعمت و برکت
نعیمی درباره برکات این تألیفات در زندگی شخصیاش، گفت: به طور کلی هرگاه در ارائه اینگونه آثار، خلوص لازم وجود داشته باشد، سبب جریان یافتن رودهای نعمت و برکت مادی و معنوی، در زندگی پدیدآورنده میشود.
وی اضافه کرد: این موارد کم نیستند و هر نویسندهای معمولا خاطراتی از این دست را در گنجینه ذهن خویش دارد، بدیهی است که بعضی از این برکات، شخصی هستند.
نسل جدید و ارتباط با سیره ائمه اطهار(ع)
نظر این پژوهشگر را درباره چگونگی سرمشق گرفتن نسل جدید از سیره زندگی ائمهاطهار(ع) در زندگی امروزیشان پرسیدیم و اینکه رسالت نویسنده آثار دینی در این میان چیست.
نعیمی در پاسخ، اظهار داشت: آشنایی عمیق و دقیق نسل معاصر، با والاییهای زندگی فردی و اجتماعی و اندیشهها و کردار معصومین(ع) هرگاه با زبان و بیان ادبی و هنری مطرح شود، دارای جذابیتهایی است که افراد پاکدل را به سوی خود جذب کند. اما در این میان، چگونگی ارائه و بیان و توجه به میزان درک و دریافت مخاطبان اهمیت ویژهای دارد.
لزوم الگوسازی برای کودکان و نوجوانان
مسلم ناصری، نویسنده اهل کاشمر است. وی که تحصیلات حوزوی را در قم تا مقطع خارج فقه و اصول، ادامه داده و کارشناس ارشد رشته تاریخ اسلام نیز هست.
ناصری، مولف بیش از ۵۰ کتاب است و در حوزه کودک و نوجوان نیز، تألیفات فراوانی دارد. این مدرس داستاننویسی، برگزیده جشنوارههای متعدد و سردبیر مجله ملیکا، ویژه کودکان، بوده است. مجموعه روباه زرنگ، مجموعه کتابهای هشت بهشت و مجموعه قصههای شیرین از زندگی معصومین(ع)، از آثاری است که به قلم وی و توسط انتشارات بهنشر منتشر شده است.
این نویسنده حوزه کودک و نوجوان در رابطه با نیاز جامعه کنونی به وجود آثار مذهبی، تاکید کرد: هر جامعهای نیاز به الگوهای اخلاقی، دینی، عرفانی و علمی دارد. بخشی از این الگوها دینی هستند که بازنویسی و بازنگری سرگذشت بزرگان دین سبب میشود مخاطب الگوهای بهتری را برای زیستن پیدا کند.
این نیاز، محدودیت زمانی ندارد و در هر دوران، مخاطبین از جمله کودکان و نوجوانان الگوهایی میخواهند که سرمشقشان در زندگی باشند و این مهم از طریق تألیف آثار مذهبی، میتواند محقق شود.
ناصری در پاسخ به این سوال که آیا ادبیات دینی کودک و نوجوان ما موفق شده این نیاز را برطرف کند، گفت: تا حدودی این موفقیت به دست آمده است. البته باید توجه کنیم که نیازهای کودکان و نوجوانان متفاوت است.
بخشی به ادبیات دینی ارتباط دارد و بخشی ادبیات تخیلی و بخشی واقعیت. در کل، تخیل کودک و نیازهای واقعی او را میشود با گونههای مختلف ادبی پُر کرد، ولی برای پاسخگویی به معرفت دینی این قشر از جامعه، هنوز تا سرمنزل مقصود فاصله زیادی داریم.
چالشهای نویسندگی آثار مذهبی
ناصری درباره بیشترین چالشهای یک نویسنده آثار دینی، توضیح داد: به نظر من، نوشتن آثار دینی، بسیار سختتر از آثار غیردینی است. به این دلیل که چهارچوب و طرح کار از قبل بارها شنیده شده است و نویسنده باید آن را طوری بنویسد که غیرتکراری و جذاب باشد.
دیگر اینکه ممکن است هر نویسندهای به منابع اصیل دسترسی نداشته باشد و برای تألیف اثر خود از منابعی سطحی استفاده کند که صدها بار تغییر پیدا کرده و با این کار، موجب خلل و ایجاد اختلاف در اثر اصیل شود.
وی، خاطر نشان کرد: همه اینها چالشهای بزرگی هستند. اشباع شدن جامعه از آثار دینی ضعیف یا متوسط نیز معضل دیگری است که، سبب میشود نویسندههای جدید نتوانند آثار دینی خوبی خلق کنند و این آثار به چشم بیایند.
استفاده از منابع اصیل و دست اول
این نویسنده درباره چگونگی تألیف کتاب «قصههای شیرین از زندگی معصومین(ع)»، توضیح داد: من به عنوان یک نویسنده کودکان و نوجوانان، در دهه هشتاد که آثار زیادی برای این گروه سنی خلق میشد، دست به تألیف این مجموعه زدم. شکر خدا این اثر ماندگاریاش را حفظ کرده و هر بار با مخاطبش ارتباط برقرار کرده و توانسته جایگاه خود را پیدا کند.
در آن برهه خاص، حس کردم نیاز است که اثری از زندگی معصومین(ع) بر اساس منابع اصیل با نثری صمیمی و روان خلق شود که بتواند جانمایه و احساس مذهبی را به مخاطب کودک و نوجوان، انتقال دهد.
ناصری درباره منابع این داستانها، بیان داشت: «این مجموعه بر منابع اصیلی استوار شده که مربوط به قرن سوم تا چهارم و پنجم و حداکثر ششم است. تحصیلات حوزوی من و احاطه به زبان عربی، سبب شد بهتر بتوانم منابع یکدست پیدا کنم و بر اساس آنها، این قصهها را بنویسم.
نظر شما